Dùng sai chuẩn dữ liệu – Từ ảnh y tế gửi email đến database kiểu bãi rác

Gửi X-ray qua email, tiện mà, sao lại lỗi?

– Hóa ra, mất metadata, bác sĩ bó tay!

Một bệnh viện tư ở Việt Nam gửi ảnh X-ray qua email dạng JPEG, không dùng chuẩn DICOM. Kết quả? Mất metadata (thông tin bệnh nhân, ngày chụp), bác sĩ không truy vết được lịch sử. 

Một công ty logistics thì lưu kho với DB 500 bảng, tên kiểu abc123, không khóa ngoại, query chậm như “rùa bò”.

Case thực tế: Chuẩn dữ liệu “thảm họa”

Case 1 (Y tế): Gửi X-ray qua email (JPEG), không dùng DICOM (chuẩn y tế quốc tế). 

• Vấn đề: Mất metadata (patient ID, timestamp), không tích hợp PACS (Picture Archiving System).  
• Hậu quả: Bác sĩ tốn 2 tuần đối chiếu thủ công, bệnh nhân chờ lâu.

Case 2 (Logistics): DB MySQL 500 bảng, tên như abc123, không khóa ngoại, query JOIN 10 bảng mất 5s.  

• Hậu quả: Báo cáo kho chậm, hàng tồn sai, khách hàng phàn nàn.

Phân tích: Tại sao lại sai?

• Không hiểu chuẩn ngành: Y tế cần DICOM, HL7; logistics cần GS1. Team chọn JPEG vì “dễ gửi”.  
• DB thiết kế kém: Không chuẩn hóa (normalization), không khóa ngoại, không index.  
• Thiếu thẩm định: Không tham khảo tiêu chuẩn quốc tế hoặc chuyên gia.

Bài học: Chuẩn hóa dữ liệu từ đầu

• Nghiên cứu tiêu chuẩn ngành: Y tế (DICOM, HL7, GS1), logistics (GS1), tài chính (ISO 20022).  
• Thiết kế DB chuẩn: Normalize (3NF), dùng khóa ngoại, đặt tên bảng rõ ràng (VD: orders, products).  
• Audit DB định kỳ: Dùng EXPLAIN để tối ưu query, kiểm tra schema.

Code mẫu: Query chuẩn hóa (MySQL)

CREATE TABLE orders (

    id BIGINT PRIMARY KEY AUTO_INCREMENT,

    user_id BIGINT,

    created_at TIMESTAMP,

    FOREIGN KEY (user_id) REFERENCES users(id)

);

Góc nhìn CTO

Chuẩn dữ liệu không phải “phù phiếm” mà là “xương sống” của hệ thống. Dùng DICOM, GS1, hoặc normalize DB từ đầu để không biến dữ liệu thành “bãi rác” hay email thành “kho ảnh”.

Checklist chuẩn hóa dữ liệu:  

• Nghiên cứu tiêu chuẩn ngành (DICOM, HL7, GS1).  
• Normalize DB, dùng khóa ngoại, index hợp lý.  
• Audit schema định kỳ, tối ưu query.  
• Test tích hợp với hệ thống bên thứ ba (PACS, ERP).

🎯 Tóm lại: Sai chuẩn dữ liệu là “mời gọi thảm họa”. Dùng DICOM thay JPEG, normalize DB thay abc123, để bác sĩ không debug ảnh và kho không thành “ác mộng”!