Trong hành trình xây dựng một startup, công nghệ là xương sống, nhưng không phải lúc nào các founder cũng nhận ra những sai lầm kỹ thuật tiềm ẩn. Đặc biệt, khi chưa có CTO (Chief Technology Officer) dẫn dắt, các startup dễ rơi vào những cái bẫy kỹ thuật tưởng chừng nhỏ nhưng có thể gây hậu quả nghiêm trọng: từ sản phẩm không mở rộng được, chi phí phát triển tăng vọt, đến mất dữ liệu hoặc rò rỉ bảo mật.
Bài viết này liệt kê checklist những sai lầm kỹ thuật phổ biến mà các startup chưa có CTO thường mắc phải, phân loại theo bốn góc độ: hạ tầng, quy trình, tổ chức, và bảo mật.
Mục tiêu của bài viết này: Gây một chút “giật mình” để bạn nhận ra nhu cầu cấp thiết của một người dẫn dắt kỹ thuật chuyên nghiệp.
Checklist Sai lầm kỹ thuật: Bạn đang mắc bao nhiêu lỗi?
1. Hạ tầng: Nền tảng lung lay
Hạ tầng công nghệ là nền móng của sản phẩm. Thiếu sự dẫn dắt của CTO, các startup thường mắc những sai lầm sau:
Không có môi trường staging riêng biệt
Sai lầm: Startup thường dùng môi trường production (thực tế) để thử nghiệm tính năng mới. Điều này dẫn đến lỗi trực tiếp trên sản phẩm mà người dùng đang sử dụng.
Hậu quả: Người dùng gặp lỗi, mất lòng tin; dữ liệu có thể bị hỏng.
Ví dụ: Một startup e-commerce thử tính năng thanh toán mới ngay trên server production, khiến khách hàng không thể đặt hàng trong vài giờ.
Chọn tech stack sai lầm
Sai lầm: Chọn công nghệ dựa trên “trending” (như dùng blockchain cho một ứng dụng đơn giản) hoặc vì đội ngũ quen thuộc, mà không tính đến khả năng mở rộng, chi phí, hoặc thời gian phát triển.
Hậu quả: Sản phẩm chậm, chi phí bảo trì cao, hoặc phải viết lại toàn bộ code khi mở rộng.
Ví dụ: Một startup chọn một framework ít người biết (như một ngôn ngữ niche) để xây dựng MVP, nhưng sau này không tìm được lập trình viên để bảo trì.
Không tối ưu hóa chi phí cloud
Sai lầm: Sử dụng dịch vụ cloud (như AWS, Google Cloud) mà không giám sát chi phí, dẫn đến hóa đơn tăng vọt.
Hậu quả: Ngân sách cạn kiệt chỉ vì quên tắt các instance không dùng hoặc chọn sai loại server.
Ví dụ: Một startup để lại các máy chủ thử nghiệm chạy liên tục, dẫn đến hóa đơn AWS hàng chục triệu mỗi tháng.
Database không được tối ưu
Sai lầm: Thiết kế cơ sở dữ liệu kém, như không lập chỉ mục (indexing) hoặc lưu trữ dữ liệu không chuẩn hóa, khiến truy vấn chậm hoặc không mở rộng được.
Hậu quả: Hiệu suất sản phẩm giảm khi lượng người dùng tăng, dẫn đến trải nghiệm người dùng tệ.
Ví dụ: Một ứng dụng chat không lập index cho bảng tin nhắn, khiến thời gian tải tin nhắn tăng từ 1 giây lên 10 giây khi có 10,000 người dùng.
2. Quy trình: Làm việc trong hỗn loạn
Thiếu quy trình phát triển rõ ràng, các startup dễ rơi vào tình trạng “mạnh ai nấy làm”, gây lãng phí thời gian và nguồn lực.
Không có logging (ghi log)
Sai lầm: Không triển khai hệ thống ghi log để theo dõi lỗi hoặc hành vi người dùng. Khi hệ thống gặp sự cố, đội ngũ không biết bắt đầu tìm lỗi từ đâu.
Hậu quả: Mất hàng giờ hoặc hàng ngày để tìm nguyên nhân lỗi, ảnh hưởng đến thời gian sửa chữa.
Ví dụ: Một startup SaaS không ghi log, khiến đội ngũ mất 3 ngày để phát hiện lỗi API do một tham số sai định dạng.
Không test (kiểm thử) đầy đủ
Sai lầm: Bỏ qua việc viết unit test, integration test, hoặc không kiểm thử trước khi triển khai.
Hậu quả: Lỗi xuất hiện trên sản phẩm trực tiếp, làm gián đoạn trải nghiệm người dùng và tốn chi phí sửa chữa.
Ví dụ: Một ứng dụng di động không test tính năng đăng nhập, dẫn đến việc người dùng không thể đăng nhập sau bản cập nhật.
Quản lý mã nguồn (Git) lộn xộn
Sai lầm: Không sử dụng Git đúng cách—như không phân branch rõ ràng, không review code, hoặc commit trực tiếp lên nhánh chính (main/master).
Hậu quả: Code xung đột, khó rollback khi có lỗi, hoặc mất lịch sử thay đổi.
Ví dụ: Một lập trình viên ghi đè code của đồng nghiệp vì commit thẳng lên nhánh main, khiến tính năng đang phát triển bị xóa.
Không có CI/CD (Continuous Integration/Continuous Deployment)
Sai lầm: Không triển khai pipeline CI/CD, dẫn đến việc triển khai code thủ công, dễ gây lỗi và mất thời gian.
Hậu quả: Quá trình phát hành sản phẩm chậm, đội ngũ tốn nhiều thời gian xử lý lỗi triển khai.
Ví dụ: Một startup mất 2 ngày để triển khai bản cập nhật vì phải kiểm tra thủ công từng thay đổi.
3. Tổ chức: Thiếu định hướng và lãnh đạo
Không có CTO, đội ngũ kỹ thuật thường thiếu sự phối hợp và định hướng chiến lược.
Không có lead kỹ thuật rõ ràng
Sai lầm: Không ai chịu trách nhiệm chính cho các quyết định kỹ thuật, dẫn đến mỗi lập trình viên tự làm theo ý mình.
Hậu quả: Sản phẩm thiếu nhất quán, các tính năng không đồng bộ, và đội ngũ mất định hướng.
Ví dụ: Một startup có 3 lập trình viên, mỗi người dùng một thư viện khác nhau để xử lý cùng một vấn đề, gây khó khăn khi tích hợp.
Tuyển dụng sai người
Sai lầm: Thuê lập trình viên không phù hợp với nhu cầu (như thuê senior developer cho công việc junior hoặc ngược lại).
Hậu quả: Lãng phí ngân sách, sản phẩm chậm tiến độ, hoặc chất lượng kém.
Ví dụ: Một startup thuê một lập trình viên chỉ biết front-end để xây dựng backend phức tạp, dẫn đến sản phẩm không ổn định.
Không có kế hoạch đào tạo đội ngũ
Sai lầm: Không đầu tư vào việc nâng cao kỹ năng cho đội ngũ kỹ thuật, khiến họ không theo kịp công nghệ mới.
Hậu quả: Đội ngũ lạc hậu, không đáp ứng được nhu cầu mở rộng hoặc thay đổi công nghệ.
Ví dụ: Một startup sử dụng framework cũ nhưng không đào tạo đội ngũ về phiên bản mới, khiến sản phẩm không thể tích hợp các tính năng hiện đại.
4. Bảo mật: Lỗ hổng chết người
Bảo mật thường bị xem nhẹ ở các startup chưa có CTO, dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng.
Không phân quyền người dùng
Sai lầm: Cho phép mọi thành viên trong đội ngũ hoặc người dùng truy cập dữ liệu nhạy cảm mà không phân quyền rõ ràng.
Hậu quả: Rò rỉ dữ liệu, hoặc nhân viên vô tình xóa dữ liệu quan trọng.
Ví dụ: Một startup để toàn bộ đội ngũ truy cập database production, khiến một thực tập sinh vô tình xóa bảng người dùng.
Không mã hóa dữ liệu nhạy cảm
Sai lầm: Lưu trữ mật khẩu, thông tin cá nhân hoặc dữ liệu tài chính mà không mã hóa.
Hậu quả: Hacker dễ dàng truy cập dữ liệu, dẫn đến vi phạm bảo mật và mất uy tín.
Ví dụ: Một startup lưu mật khẩu người dùng dưới dạng plain text, khiến toàn bộ dữ liệu bị lộ khi server bị tấn công.
Bỏ qua cập nhật bảo mật
Sai lầm: Không cập nhật phần mềm, thư viện, hoặc hệ điều hành, để lại các lỗ hổng bảo mật đã biết.
Hậu quả: Hệ thống dễ bị tấn công bởi các lỗ hổng đã được vá ở các phiên bản mới.
Ví dụ: Một startup sử dụng phiên bản cũ của Node.js, bị tấn công qua một lỗ hổng đã được vá từ lâu.
Không có kế hoạch sao lưu (backup)
Sai lầm: Không thiết lập hệ thống sao lưu dữ liệu định kỳ hoặc không kiểm tra tính toàn vẹn của bản sao lưu.
Hậu quả: Mất dữ liệu vĩnh viễn khi server gặp sự cố hoặc bị tấn công.
Ví dụ: Một startup mất toàn bộ dữ liệu người dùng do server crash và không có bản sao lưu.
Bạn có giật mình không?
Checklist trên có làm bạn giật mình? Mỗi sai lầm kỹ thuật này đều như một “quả bom hẹn giờ”, có thể phá hủy sản phẩm, làm mất lòng tin của người dùng, hoặc tiêu tốn ngân sách sửa chữa. Thiếu một CTO—hoặc ít nhất là một Fractional CTO—startup của bạn dễ rơi vào tình trạng hỗn loạn kỹ thuật, nơi những lỗi nhỏ tích tụ thành thảm họa lớn.
Hành động ngay:
- Kiểm tra checklist: Đánh dấu xem startup của bạn đang mắc bao nhiêu sai lầm trong danh sách trên.
- Tìm kiếm hướng dẫn chuyên môn: Nếu bạn nhận ra nhiều vấn đề, hãy cân nhắc thuê một Fractional CTO để thiết lập nền tảng kỹ thuật vững chắc, hoặc ít nhất là tư vấn để khắc phục các sai lầm hiện tại.
- Đầu tư vào chiến lược dài hạn: Một CTO (toàn thời gian hoặc bán thời gian) không chỉ giúp bạn tránh sai lầm mà còn xây dựng một sản phẩm có thể mở rộng, an toàn và hiệu quả.
Bạn đã thấy startup của mình trong checklist này chưa? Hãy chia sẻ để tôi có thể giúp bạn xác định bước tiếp theo! 🚀 full-width
Đăng nhận xét