Đôi lúc copy tốt hơn là sáng tạo

Có một câu nổi tiếng của sư phụ mình thế này: Bắt chước không xấu, xấu ở chỗ bắt chước không thành.

Có nhiều người đọc khá nhiều sách, được khá nhiều "người truyền lửa" cho rằng mình có khả năng sáng tạo vượt trội, có những khả năng tiềm ẩn mà chưa khai phá. Để rồi từ đó họ mặc định rằng mình có những thứ khả năng, những tuy duy thiên tài mà mình chưa được khai phá: Sáng tạo. Để rồi từ đó cứ nghĩ mình sáng tạo hơn người khác, rồi nghĩ rằng người khác thành những kẻ tầm thường không hiểu biết. (Mình là nạn nhân mới nhất - 1 thằng tầm thường không hiểu biết gì về thời thế :)))

Sáng tạo là tốt hay xấu. Bắt chước lại là xấu hay tốt. Để trả lời câu hỏi này thì có lẽ bản thân mình cũng chưa đủ. Bởi vì mình sáng tạo ko nhiều, bắt chước cũng ko nhiều. Cũng chẳng đủ kinh nghiệm để phán xét này nọ. Nhưng mình vừa nói chuyện với 1 người bạn mới quen. Và mình cũng vừa nảy ra ý định viết cái blog này giãi bày đôi chút.

Sáng tạo thường đi đôi với thông minh. Những người thông minh năng động thì thường có khả năng sáng tạo tốt. Điều này không ai phủ nhận. Nhưng người thông minh có copy không???

Mình lấy 1 ví dụ. Hãy lấy 2 công ty nổi tiếng thế giới là Apple và Facebook ra để nói.

Apple không phát minh ra điện thoại thông minh, máy nghe nhạc hay máy tính bảng. Thế nhưng công ty vẫn dẫn đầu thị trường smartphone với  iPhone, dẫn đầu thị trường máy nghe nhạc với iPop, dẫn đầu thị trường tablet với iPad.

Facebook không sáng tạo ra khái niệm mạng xã hội, cũng như không phải mạng xã hội đầu tiên, thế nhưng Facebook hiện tại là mạng xã hội số 1 thế giới là điều không ai phủ nhận. Hashtag của facebook cũng là cọp dê của twitter, check-in thì mang hơi hướng kiểu Foursquare, còn Instagram Video thì lại giống Vine đến lạ kỳ.

Sáng tạo, 1 công việc mang tính chất dự đoán tương lai là 1 việc quá khó và thường là không mang lại lợi nhuận lớn. Thế nhưng khi làm 1 công việc an toàn và được số đông chấp nhận thì lại khác. Và Apple, Facebook cũng như ở Việt Nam có VNG đã làm việc này rất tốt.

Trong báo cáo doanh thu tài chính quý 4/2012, doanh thu facebook đạt 1.6 tỉ đô. Tăng 40% so với cùng kỳ năm 2011. Rõ ràng những con số này ám chỉ rằng facebook đang đi đúng hướng: Copy ý tưởng và làm tốt nó.

Báo cáo doanh thu Q4/2012 của Facebook

Có người sẽ nói rằng facebook chưa thực sự thành công ở phương diện mobile, mà sự thất bại của Facebook Home là 1 ví dụ. Nhưng thử nghĩ trong 1.1 tỉ người dùng facebook, có đến quá nửa sử dụng mobile. Vậy thì facebook đâu cần phải làm người dùng choáng ngợp kiểu facebook home mà chỉ cần tăng trải nghiệm người dùng dựa trên instagram, check-in là quá đủ.

Viết đến đây cảm giác như không phải mình viết blog nữa mà dường như đang tập trung vào phân tích facebook thì phải. Thôi tạm dừng khâu ví dụ.

Đấy, rõ ràng rằng những ví dụ trên đã chứng minh, các cty kia họ không sáng tạo nhưng họ vẫn nắm thị phần rất lớn. Nói chung là copy phải copy cho tốt.

Sẽ chẳng ai hơi đâu mà sử dụng 1 sản phẩm tương tự 1 sản phẩm cũ mình từng dùng. Mình sẽ chẳng dùng outlook vì gmail đã đủ. Sẽ chẳng cần đến flickr vì ảnh up lên facebook là xong. Sẽ chẳng xài cốc cốc vì google search quá tuyệt. Và cũng sẽ chẳng cài Cờ rôm + vì đã có chrome, mặc dù có là hàng Việt đi chăng nữa mà chức năng, sự sáng tạo không có thì cũng ko cần thiết lắm.

Điều mình muốn nhắn nhủ tới người bạn mới. Cũng như các người bạn hiện đang là sinh viên của mình rằng. Bạn đôi khi chẳng cần đến bộ óc thiên tài của Bill Gates để được khá giả. Hãy nỗ lực làm việc. Làm việc bằng hết khả năng. Quan tâm đến lương tâm nhiều hơn lương tiền. Có một câu nói khá hay thế này: Nếu bạn không cố gắng làm việc thì sau này bạn sẽ phải cố gắng xin việc.

Sau blog này, 1-2 hôm nữa mình sẽ viết vài bài về cái gọi là "Người truyền lửa".